Faculteit Geneeskunde en Farmacie

Ziek na vaccinatie. Goed of slecht?

Vaccin … Wellicht één van de meest gebruikte zoektermen in het voorbije jaar. Het is dan ook één van de belangrijkste antwoorden van de wetenschap op de huidige coronapandemie. Maar hoe werken vaccins? Wat met die ‘nieuwe’ mRNA-technologie? En waar brengt het ons in de toekomst? Sabine en Sigrid van onderzoeksgroep NAVI (Neuro-Aging and Viro-Immunotherapy) maken je wegwijs in mensentaal, makkelijk verteerbaar, van mRNA tot virus.

U kan hier meer lezen.

GF- wetenschappers Lara Pivodic en Kim De Veirman verkozen als lid van de Jonge Academie

De Jonge Academie verwelkomt weldra tien nieuwe leden. Drie ervan zijn verbonden aan de VUB: Lara Pivodic, Kim De Veirman, beiden uit de life sciences en archeoloog Barbora Wouter. Ze worden samen met de overige nieuwe leden geïnaugureerd tijdens een online publieksevent op 26 maart.

Lara Pivodic onderzoekt vanuit internationaal perspectief hoe gezondheidszorg en het maatschappelijk beleid kunnen bijdragen tot een goede laatste levensfase en een goede dood voor ouderen. Met onderzoeksmethodes uit de medische en sociale wetenschappen bestudeert ze de laatste levensjaren en -maanden van ouderen uit verschillende landen en evalueert ze de effecten van palliatievezorgprogramma’s voor patiënten, naasten en zorgverleners.

Kim De Veirman is biomedica en onderzoekt nieuwe, gepersonaliseerde behandelingen voor patiënten met hematologische kankers. Met behulp van nanobodies - kleine eiwitten die voorkomen in het bloed van kameelachtigen - en immuuntherapie (o.a. CAR-T-celtherapie) probeert ze de residuele kankercellen te bestrijden. Haar focus ligt op translationeel kankeronderzoek, met als doel de diagnose en behandeling van hematologische kankers te verbeteren.

Barbora Wouters is onderzoeksprofessor in de geo-archeologie. Ze specialiseert zich in de microscopische studie van vroegmiddeleeuwse steden in de Lage Landen en Vikingsteden in Scandinavië. Daarnaast zet ze zich in voor publieksarcheologie via o.a. het tijdschrift Ex situ, alsook voor gelijke kansen binnen de archeologische en academische sector.

Naast de drie VUB-wetenschapsters treden ook vijf nieuwe jonge wetenschappers van KU Leuven, een wetenschapper van UHasselt en een van UAntwerpen toe tot de Jonge Academie. Een overzicht van alle nieuwe leden is te vinden op de website van de Jonge Academie.

De Jonge Academie

De Jonge Academie is een interdisciplinaire en interuniversitaire ontmoetingsplaats van jonge toponderzoekers en -kunstenaars met een eigen kijk op wetenschap, maatschappij, kunst en beleid. Via standpunten, opinies en evenementen over actuele thema’s wil zij bijdragen aan de publieke beeldvorming over wetenschap en aan het debat over wetenschapsbeleid, specifiek vanuit het perspectief van de jonge academicus en kunstenaar.

Onderzoek naar proefdiervrije methoden voor het testen van chemische stoffen

VUB-prof Mathieu Vinken coördineert prestigieus Europees project

Prof. dr. Mathieu Vinken, apotheker-toxicoloog verbonden aan het departement Farmaceutische en Farmacologische Wetenschappen van de VUB, neemt vanaf 1 mei voor een periode van 5 jaar de algemene leiding op zich van het ONTOX-project. Binnen dit ambitieus project, gesteund met een Europese subsidie van ruim 17 miljoen Euro, gaan 18 Europese en Amerikaanse partners op zoek naar innovatieve methoden om de veiligheid van chemische stoffen te evalueren zonder gebruik te maken van proefdieren.

Alvorens chemische stoffen, zoals geneesmiddelen, voedingsadditieven, cosmetische ingrediënten en pesticiden, op de markt kunnen gebracht worden, dienen zij eerst onderworpen te worden aan grondige testen om hun veiligheid te garanderen. Dat gebeurt traditioneel aan de hand van protocols die regulatorisch werden vastgelegd en die veelal gebaseerd zijn op het gebruik van grote aantallen proefdieren. Dergelijke aanpak wordt vanuit ethisch standpunt steeds meer bekritiseerd. Bovendien wordt bij deze aanpak aangenomen dat de verkregen resultaten bij de dierproeven relevant zijn voor de mens. Vooral in de farmaceutische sector is het is nu echter duidelijk geworden dat tot de helft van de dierproeven onbeduidend zijn voor de mens en dit wegens zogenaamde interspecies verschillen tussen mens en dier. Om deze redenen gaat vooral in de laatste 2 decennia wereldwijd geleidelijk meer aandacht uit naar het ontwikkelen en toepassen van proefdiervrije methoden ter evaluatie van de veiligheid van chemische stoffen.

Lees meer...

RED HET LEVEN VAN PROFESSOR DJALALI

VUB-GASTDOCENT DJALALI DREIGT GEËXECUTEERD TE WORDEN

Het lijkt een scenario van een film te zijn, maar het is helaas een waargebeurd én actueel verhaal. Ahmadreza Djalali, een Zweeds-Iraanse spoedarts en gastprof aan de VUB, zit al meer dan vier jaar vast in een Iraanse gevangenis. Nochtans is hij geen misdadiger. De Iraanse autoriteiten beschuldigden hem van spionage en arresteerden hem zonder aanhoudingsbevel tijdens een werkbezoek aan Iran.
Op 24 november 2020 kregen we verontrustend nieuws over dr. Ahmadreza Djalali. De Iraans-Zweedse spoedarts Ahmadreza Djalali telefoneerde die ochtend naar zijn echtgenote Vida Mehrannia met de alarmerende boodschap dat hij afscheid moest nemen. Hij werd in afzondering geplaatst en ingelicht dat hij snel geëxecuteerd zou worden.

 Wat kan jij doen?

Jij kan mee de druk op de Iraanse autoriteiten opvoeren. Voer samen met Amnesty International, de VUB en de familie van Ahmadreza Djalali actie en red mee het leven van professor Djalali.

1. DEEL DE VRAAG OM VRIJLATING OP SOCIALE MEDIA
Iran is gevoelig voor zijn online reputatie. Doe een oproep via social media en tag op Twitter en Instagram de president van Iran @hrouhani, de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken @jzarif en de "opperste leider" @khamenei_ir met de hashtag #SaveAhmadreza.

2. STUUR EEN MAIL NAAR DE IRAANSE AUTORITEITEN
Stuur zo snel mogelijk een e-mail naar de Iraanse ambassade (secretariat@iranembassy.be). Download hieronder de voorbeeldmail en eis dat de Iraanse autoriteiten onmiddellijk de doodstraf van dr. Djalali intrekken. Download hier de voorbeeldmail van Amnesty International. Lees hier meer over de acties van Amnesty International voor Ahmadreza Djalali.

3. NEEM DEEL AAN DE SCIENCE MARATHON OP WOENSDAG 9 DECEMBER
Onze collega’s van de Università del Piemonte Orientale organiseren op woensdag 9 december een 24u durende Science Marathon waarin wetenschappers in een korte boodschap hun nieuwste wetenschappelijke inzichten delen en een dr. Djalali een hart onder de riem steken. Alle info vindt u hier.

VUB-onderzoeker Mathieu Vinken ontvangt prestigieuze Methusalem financiering voor onderzoek naar leverziekte

Het Methusalemprogramma van de Vlaamse overheid biedt toponderzoekers een structurele financiering van lange duur waardoor zij minder afhankelijk zijn van externe, projectmatige financiering. Het is een van de meest gegeerde types financiering die Vlaanderen kan toekennen; €300.000 per jaar voor 7 jaar, hernieuwbaar tot aan het emeritaat.

Prof. dr. Mathieu Vinken is apotheker-toxicoloog gespecialiseerd in leveronderzoek. Hij onderzoekt de onderlinge communicatie van de cellen in ons lichaam. De cellen gebruiken hiervoor chemische signalen die verstuurd worden doorheen kanaaltjes. Soms loopt dat fout en dan ontstaat een probleem, hetgeen ingeval van cellulaire communicatie meestal resulteert in ziekte.

Het team onder leiding van Mathieu Vinken binnen de vakgroep Farmaceutische en Farmacologische Wetenschappen van onze faculteit, onderzoekt de klinische relevantie van dit concept bij verschillende acute en chronische leverziektes. Naast fundamenteel onderzoek van zulke cellulaire mechanismen, worden ook nieuwe stoffen die dergelijke cellulaire communicatie kunnen beïnvloeden getest, als mogelijke nieuwe geneesmiddelen ter behandeling van leverziekte. Bovendien onderzoekt het team van
Mathieu Vinken de toxicologische relevantie van dit concept. Meer specifiek wordt nagegaan of het vermogen van chemische stoffen om communicatie tussen levercellen te verstoren een manier is om leverschade te voorspellen en aldus te voorkomen.

Vinken: “Het onderzoek dat ondersteund zal worden met de Methusalem financiering opent veelbelovende perspectieven voor de grote groep aan patiënten lijdend aan leverziekte, dewelke wereldwijd aan de basis ligt van de vijfde meest voorkomende doodsoorzaak”.

Naast Mathieu Vinken ontvangt nog een tweede onderzoeker van de VUB Methusalem financiering. Gert Desmet, hoofd van de onderzoeksgroep Chemical Engineering van het departement Bioengineering Sciences, ontvangt structurele steun voor de ontwikkeling van innovatieve chromatografieinstrumenten.

Het Corona Debat 2.0

Congres Medische Wereld - zaterdag 19 december – 11u

Medische Wereld organiseert i.s.m. Kanaal Z op zaterdagochtend 19 december het Corona Debat 2.0. De topics zijn impact op de gezondheidszorg en de samenleving. Topsprekers en beleidsmakers zijn opnieuw aanwezig in de studio. Namens de VUB nemen rector Caroline Pauwels, huisarts Johan Vansintejan en CEO van het UZ Brussel Marc Noppen deel.

De uitzending kan live worden gevolgd op zaterdag 19/12 om 11u via https://live.medischewereld.be Kanaal Z zal het debat heruitzenden vanaf zaterdag 19/12 om 18u tem 25/12 telkens om 9u, 13u en 18u. Het debat zal de dag na het overlegcomité van 18 december plaatsvinden.

Caroline Pauwels en Marc Noppen zijn actief betrokken in het debat als panellid. Professor Pauwels zal het onderwijs in coronatijden toelichten en professor Noppen de vaccinaties en de situatie in de ziekenhuizen. Professor Johan Vansintejan spreekt in de studio over de positie van de huisartsen.

Daarnaast nemen nog grote kopstukken deel, zoals Minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Frank Vandenbroucke, Minister van Financiën Vincent Van Peteghem, infectiologe Erika Vlieghe en viroloog Steven Van Gucht.

Download hier het volledige programma

Félix Buyck op shortlist Vlaamse Scriptieprijs 2020

Zopas zijn de vijf genomineerden voor de Vlaamse Scriptieprijs 2020 bekendgemaakt. De jury, met onder meer VRT-journalist Gert Geens, koos uit de 508 inzendingen ook de thesis van Félix Buyck, geneeskundestudent aan de VUB. Wie van de Vlaamse Scriptieprijs en de bijhorende geldsom van 2.500 euro wint, wordt onthuld op vrijdag 18 december tijdens de afsluitende online slotshow met Sven Pichal.

Er bestaan vele honderden medicijnen en toch gaat maar liefst een kwart van de Belgen gebukt onder lage rugpijn. Ligt de echte oplossing in onze eigen hersenen? Félix Buyck onderzocht het effect van ruggenmergstimulatie op ons brein en de conclusies zijn opvallend...

Lees hier het artikel: Lage Rugpijn: Ons brein als medicijn?; een beknopte samenvatting van zijn thesis met de titel Evaluating the structural effects of High Frequency spinal cord stimulation over time in patients with Failed Back Surgery Syndrome: A voxel-based morphometric study.

Juryleden

Bij de bekendmaking van de shortlist treedt traditiegetrouw ook de jury uit de anonimiteit. Pieterjan Van Leemputten (Data News), Gert Geens (Radio 1), Tanja Dierckx (Psychologies Magazine), Trees Verleyen (oud-docent journalistiek), Luc De Roy (VRT NWS), Thomas Blommaert (uitgeverij EPO), Lies Poignie (Academia Press), Willy Van Overschee (KVAB) en prof. Egbert Lox (KVAB) Zij beoordeelden de inzendingen op nieuwswaarde, journalistieke bruikbaarheid en wetenschappelijke kwaliteit.

250 of 2.500 euro

Met de Vlaamse Scriptieprijs wil organisator Scriptie vzw sterke thesissen opsporen om ze vervolgens in de kijker te zetten bij het grote publiek. Alle deelnemende werken komen in de Vlaamse ScriptieBank terecht, een gratis online thesisbank die dagelijks door ruim 800 mensen wordt geraadpleegd. De genomineerden slepen elk 250 euro in de wacht, terwijl de uiteindelijke winnaar het tienvoud, 2.500 euro, wint.

UZ Brussel roept audiovisueel coronabeleving op met digitaal nieuwjaarsplatform

Met een knipoog heeft het UZ Brussel UZBFLIX gelanceerd, een platform waarop meerdere eigen audiovisuele producties te zien zijn, gerelateerd aan de coronacrisis. In de vorm van een eigen bioscoop uit de jaren 60-70 neemt www.verwenscorona.be de digitale bezoekers mee in de beleving van deze ongewone situatie, zowel binnen als buiten het ziekenhuis. Er zijn het lied ‘Krapte’, de docu-impressie ‘De eerste golf’ en 6 korte getuigenissen.

Corona maakte van 2020 een moeilijk jaar. We bleven met z’n allen doorgaan, met vallen en opstaan, met hoop en engagement. Op die kracht zetten velen door in 2021. Het leek zowaar een film, vol actie en spanning, tranen en drama’s, opluchting en hoop. In de docu-impressie van 43 minuten blikt het UZ Brussel terug op het gebeuren in het ziekenhuis tijdens de eerste golf. Vijf medewerkers en de rector van de VUB verwoorden hun ervaring en spreken hun nieuwjaarswens uit. In het lied ‘Krapte’ wordt speels het tekort aan zoenen en knuffels bezongen.

Prof. Marc Noppen, CEO van het UZ Brussel: “Deze coronacrisis heeft veel positieve zaken losgeweekt en tegelijk sneed ze voor velen erg diep, zowel professioneel als privé. Waardering en verwerking zijn daarom essentiële emoties. De audiovisuele producties in onze UZ Brusselbioscoop weerspiegelen beide gevoelens. Dat is niet verwonderlijk vermits de eigen medewerkers hierin de hoofdrol spelen”.

Bekijk het op www.verwenscorona.be

Prof. dr. Vandevoorde overleden

We hebben in droefheid kennis genomen van het overlijden van prof. dr. Jan Vandevoorde. Prof. Vandevoorde was vanuit de VUB een van de sterkhouders van de interuniversitaire opleiding huisartsgeneeskunde. Zijn heengaan raakt onze gemeenschap diep.

Decaan en collega prof. Dirk Devroey drukt het zo uit: “Namens de faculteit Geneeskunde en Farmacie van de VUB willen we alle naasten van Jan ons medeleven betuigen. Jan was een bijzonder fijne collega die nauwgezetheid hoog in het vaandel droeg en zeer geliefd was als collega en professor. Hij stond altijd open voor een gesprek als het wat moeilijker was. Zijn warme persoonlijkheid zullen we ontzettend missen.”

Gezondheidszorg verbeteren met celgebaseerde interceptieve geneeskunde

VUB werkt mee aan Europees LifeTime – initiatief.

Honderden voorlopers op het gebied van onderzoek, clinici, marktleiders en beleidsmakers uit Europa delen een visie met betrekking tot het verbeteren van de gezondheidssector. Ze hebben in twee publicaties - een standpuntartikel in het vakblad Nature en het vakblad LifeTime Strategic Research Agenda - een gedetailleerd plan van aanpak gepresenteerd voor het inzetten van de jongste wetenschappelijke doorbraken en nieuwste technologieën om menselijke cellen te kunnen vastleggen, begrijpen en behandelen.

Het LifeTime-initiatief, waar de Vrije Universiteit Brussel ook aan meewerkt, heeft een strategie ontwikkeld om de gepersonaliseerde behandelingen te verbeteren voor vijf belangrijke ziektedomeinen: kanker, neurologische, besmettelijke, chronische ontstekings- en hart- en vaatziektes. Het doel is om een nieuwe generatie gepersonaliseerde, celgebaseerde interceptieve geneeskunde te introduceren in Europa, waarmee gezondheidsresultaten kunnen worden verbeterd en behandelingen rendabeler zullen worden. Hiermee kan de gezondheidszorgervaring van een individu drastisch worden veranderd.

VUB-Professor in de farmacologie Ilse Smolders: "Als neurowetenschapper, bezig met preklinisch onderzoek naar onder meer cel-specifieke modulatie in het domein van therapieresistente epilepsie, was het voor mij een eer en genoegen om een kleine bijdrage te kunnen leveren aan dit Europese initiatief."

Klik hier om meer te lezen.