Prof. dr. Daniel Urbain is overleden
Afgelopen maandag 22 november is prof. dr. Daniel Urbain op 66-jarige leeftijd overleden. Prof. Urbain was diensthoofd Gastro-enterologie van 1997 tot 2018 en was professor Gastro-enterologie aan onze faculteit. Velen zullen zich Prof. Urbain herinneren als een aimabel man en een arts die goed was voor zijn patiënten en de assistenten in opleiding.
We wensen zijn familie en vroegere collega's veel sterkte toe!
VUB-onderzoeker prof Willem Staels bekroond met internationale prijs voor vernieuwende diabetesbehandelingen
VUB-onderzoeker en kinderarts aan het UZ Brussel prof. Willem Staels is door de European Society for Pediatric Endocrinology (ESPE) bekroond met de ‘Young Investigator Award’ voor zijn baanbrekend onderzoek naar diabetes.
Prof. Willem Staels: “Insuline vormt geen genezing voor diabetes, maar het is louter een behandeling. Dit zijn de woorden van Frederick Banting tijdens de uitreiking van de Nobelprijs voor de ontdekking van insuline. Nu 100 jaar verder blijft insuline de beste behandeling die we hebben voor type 1 diabetes, maar wel een die suboptimaal is en waar je dag in dag uit mee bezig moet zijn.”
Om van ‘zorg voor’ tot ‘genezing van’ diabetes te komen is Willem Staels ervan overtuigd dat we ons moeten concentreren op de cellen die defect zijn bij diabetes: de insuline-producerende bètacellen in de alvleesklier. Hij onderzoekt hoe bètacellen werken en hoe we ze kunnen beschermen en herstellen zodat deze cellen op autopiloot kunnen zorgen voor een fijngeregelde suikerhuishouding. Willem Staels voert onderzoek naar de rol van bloedvaten en hun interactie met bètacellen in de context van regeneratie en transplantatie.
Voor zijn onderzoek wordt de arts-onderzoeker nu gelauwerd met de ‘Young Investigator Award’, een prijs die jaarlijks wordt uitgereikt aan jonge veelbelovende onderzoekers voor uitmuntend wetenschappelijk werk in het domein van de kinderendocrinologie. Zijn onderzoek heeft als doel een echte genezing te vinden voor diabetes en richt zich hiervoor op het beter begrijpen van bètacellen.
Prestigieuze Collen-Francqui Start-Up Grant voor Kiavash Movahedi
Baanbrekend onderzoek naar immunotherapieën voor Alzheimer, Multiple Sclerose en hersentumor
Elke twee jaar kent de Francqui-stichting startbeurzen toe aan jonge toponderzoekers onder de 40 jaar. Dit jaar gaat de prestigieuze Collen-Francqui-startersbeurs naar VUB-professor Kiavash Movahedi, die het naar hem genoemde lab leidt van de Laboratory for Molecular and Cellular Therapy (LMCT) onderzoeksgroep op de Brussels Health Campus.
Naast een financiële toelage van 200.000 euro is aan dit driejarige mandaat ook een leerstoel verbonden. Dankzij deze prestigieuze erkenning kan prof. Movahedi zijn innovatief onderzoekswerk verderzetten naar nieuwe immunotherapieën in de strijd tegen ziektes zoals Alzheimer, Multiple Sclerose en agressieve hersentumoren.
Prof. Movahedi bestudeert hoe een klasse van immuuncellen, macrofagen genaamd, de ontwikkeling en progressie van hersenaandoeningen beïnvloedt. Dit omvat neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer of multiple sclerose, en agressieve primaire hersentumoren genaamd glioblastoma's. Het Movahedi-lab streeft ernaar nieuwe therapieën voor deze ziekten te ontwikkelen door de functies van hersenmacrofagen te moduleren.
"Ik ben zeer vereerd om de Collen-Francqui start-up grant te ontvangen. Het is niet alleen een grote erkenning voor ons werk, maar het geeft ons ook meer vrijheid om een ambitieuze onderzoekslijn voort te zetten. De genereuze financiering zal ons in staat stellen om de rol van hersenmacrofagen bij neurologische aandoeningen verder te onderzoeken, wat op termijn hopelijk zal leiden tot nieuwe behandelingsmogelijkheden voor patiënten."
Campus Jette neemt afscheid van één van zijn grondleggers Prof. dr. Helmut Loeb overleden.
Zondag 15 augustus 2021 is in Brussel prof. dr. Helmut (Jean) Loeb op 93-jarige leeftijd overleden. Hij stond mee aan de wieg van de VUB en was nauw betrokken bij de uitbouw van de medische faculteit in Jette.
Professor Loeb werd in 1978 één van de eerste medische proffen van de VUB maar hij gaf in 1966 aan de ULB al seminaries pediatrie in het Nederlands. Vanaf 1978 consulteerde hij ook in het pas opgerichte AZ Jette (nu UZ Brussel) en hij was de grondlegger van het kinderziekenhuis dat 7 jaar later de deuren opende.
Prof. Loeb was bijzonder geliefd bij collega’s en studenten omwille van zijn grote klinische kennis maar vooral omdat hij de moeilijkste problemen op de meest eenvoudige manier kon onderwijzen en dit steeds met een vleugje humor en veel empathie. Daarnaast was Jean Loeb ook gekend voor zijn studentikoziteit. Ook als professor bleef hij vele jaren Saint-Vé vieren.
Professor Loeb had een gouden hart. Zo bleef hij zich tot zijn laatste dagen inzetten voor kinderen die het sociaal moeilijk hebben.
De faculteit geneeskunde en farmacie betuigt langs deze weg zijn medeleven met de familie, vrienden en collega´s van prof. Loeb en wenst hen veel sterkte.
Gezonde pancreas bevat cellen die lijken op meest agressieve tumorcellen
Een team onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel, het UZ Brussel en wetenschappers uit binnen- en buitenland onder leiding van VUB-prof Ilse Rooman, hebben in de pancreas van gezonde mensen een cel ontdekt die heel veel gelijkenis heeft met de agressiefste pancreaskankercellen. Met deze ontdekking hopen de onderzoekers meer inzicht in de ontwikkeling van deze gevaarlijke kanker te krijgen, zodat die beter opgespoord en behandeld kan worden. Negentig procent van de patiënten overlijdt binnen de vijf jaar. De afgelopen jaren neemt het aantal mensen met pancreaskanker steeds meer toe.
De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in Gut, het meest vooraanstaande wetenschappelijk tijdschrift binnen de Gastro-enterologie.
“We ontdekten in de pancreas van gezonde mensen een zeldzame cel die heel veel gelijkenis vertoont met de meest agressieve groep van tumoren. De cellen zijn talrijker in patiënten met chronische ontsteking van de pancreas, een risicofactor voor kanker. Tot nu toe ging men ervan uit dat dergelijke cellen in de pancreas niet bestonden. Hoe kunnen we de tumor behandelen als we het gezonde orgaan al niet ten volle kennen? Deze cel kan aan de oorsprong liggen van een specifiek subtype van pancreaskanker of ons minstens leren hoe dit subtype zich ontwikkelt, kennis die onontbeerlijk is voor betere opsporing en behandeling,” zegt prof. Rooman.
"Slechts 1 cel op 20.000 cellen van de gezonde pancreas vertoont kenmerken die veel gelijkenis vertoont met tumorcellen van het meest agressieve subtype. In patiënten met chronische pancreatitis, een risicofactor voor tumorontwikkeling, komen deze cellen wel veel meer voor. In andere organen waar tumoren van een vergelijkbaar subtype kunnen ontstaan, werd de rol van deze cellen reeds beschreven. In de gezonde pancreas echter werd hun bestaan tot heden ontkend. Rooman over de ontdekking van deze zeldzame cel. “Wij konden deze cellen ook niet terugvinden in de meest gebruikte diermodellen. Dit kan ook verklaren waarom men tot nu toe aannam dat deze cellen niet bestonden in de pancreas. Waarschijnlijk zijn deze diermodellen, waar nochtans tot nu toe de meeste bevindingen op steunden, onbruikbaar om dit type tumor specifiek te gaan bestuderen.”
Het team van prof. Rooman is nu gestart met het kweken van menselijke cellen om de rol van deze nieuw ontdekte cellen in kanker te ontrafelen. Rooman: “Wij vermoeden dat deze nieuwe cel aan de oorsprong van het basale tumorsubtype ligt. Mocht nadien blijken dat dit niet het geval is, gaat studie van deze cellen toch meer inzichten geven in het subtype tumoren met de slechtste prognose. Hierdoor kan de tumor eerder opgespoord en efficiënter behandeld worden.”
VUB-prof Karen Sermon voorzitter European Society for Human Reproduction and Embryology
Prof Dr Karen Sermon van de onderzoeksgroep Reproductie en Genetica van de faculteit Geneeskunde en Farmacie is tot voorzitter verkozen van de European Society for Human Reproduction and Embryology (ESHRE) tijdens hun jaarlijkse congres, dat online plaatsvond. Dit is een grote eer voor de faculteit en de VUB, omdat ESHRE de grootste wetenschappelijke vereniging is in Europa op het gebied van reproductie en infertiliteit. Sermon zal in de voetstappen treden van Profs Em André Van Steirteghem en Paul Devroey, die in de jaren 80 van de vorige eeuw ESHRE mee uit de grond hebben gestampt, en die beiden gediend hebben als chair van de vereniging.
Overlijdensbericht prof. dr. Frans Gordts
Afgelopen vrijdag 25 juni is prof. dr. Frans Gordts op 61-jarige leeftijd overleden na een slepende ziekte.
Professor Gordts was diensthoofd KNO sinds 2007 en aangesteld als professor aan onze Faculteit sinds 2002.
Velen zullen Prof. Gordts blijven herinneren als een professioneel deskundig clinicus en academicus, zeer loyaal aan ons ziekenhuis en onze faculteit en universiteit. Een beminnelijke en bijzonder aangename collega.
Vanuit de faculteit wensen we zijn echtgenote, kinderen, familie, vrienden, collega´s en medewerkers heel veel sterkte en warmte toe.
Jaaroverzicht UZ Brussel schetst frappant beeld van 2020
In maart 2020 ging het licht uit. Wat betekende dit zeer concreet voor een ziekenhuis zoals het UZ Brussel? Een groot aantal feiten schetsen samen een duidelijk en frappant beeld. Soms leek het coronajaar 2020 uitzichtloos. Dat was het niet. Er bleek overduidelijk ook licht in de duisternis. Ga naar www.dekrachtvanlicht.be en ervaar het zelf.
Ziek na vaccinatie. Goed of slecht?
Vaccin … Wellicht één van de meest gebruikte zoektermen in het voorbije jaar. Het is dan ook één van de belangrijkste antwoorden van de wetenschap op de huidige coronapandemie. Maar hoe werken vaccins? Wat met die ‘nieuwe’ mRNA-technologie? En waar brengt het ons in de toekomst? Sabine en Sigrid van onderzoeksgroep NAVI (Neuro-Aging and Viro-Immunotherapy) maken je wegwijs in mensentaal, makkelijk verteerbaar, van mRNA tot virus.
U kan hier meer lezen.
GF- wetenschappers Lara Pivodic en Kim De Veirman verkozen als lid van de Jonge Academie
De Jonge Academie verwelkomt weldra tien nieuwe leden. Drie ervan zijn verbonden aan de VUB: Lara Pivodic, Kim De Veirman, beiden uit de life sciences en archeoloog Barbora Wouter. Ze worden samen met de overige nieuwe leden geïnaugureerd tijdens een online publieksevent op 26 maart.
Lara Pivodic onderzoekt vanuit internationaal perspectief hoe gezondheidszorg en het maatschappelijk beleid kunnen bijdragen tot een goede laatste levensfase en een goede dood voor ouderen. Met onderzoeksmethodes uit de medische en sociale wetenschappen bestudeert ze de laatste levensjaren en -maanden van ouderen uit verschillende landen en evalueert ze de effecten van palliatievezorgprogramma’s voor patiënten, naasten en zorgverleners.
Kim De Veirman is biomedica en onderzoekt nieuwe, gepersonaliseerde behandelingen voor patiënten met hematologische kankers. Met behulp van nanobodies - kleine eiwitten die voorkomen in het bloed van kameelachtigen - en immuuntherapie (o.a. CAR-T-celtherapie) probeert ze de residuele kankercellen te bestrijden. Haar focus ligt op translationeel kankeronderzoek, met als doel de diagnose en behandeling van hematologische kankers te verbeteren.
Barbora Wouters is onderzoeksprofessor in de geo-archeologie. Ze specialiseert zich in de microscopische studie van vroegmiddeleeuwse steden in de Lage Landen en Vikingsteden in Scandinavië. Daarnaast zet ze zich in voor publieksarcheologie via o.a. het tijdschrift Ex situ, alsook voor gelijke kansen binnen de archeologische en academische sector.
Naast de drie VUB-wetenschapsters treden ook vijf nieuwe jonge wetenschappers van KU Leuven, een wetenschapper van UHasselt en een van UAntwerpen toe tot de Jonge Academie. Een overzicht van alle nieuwe leden is te vinden op de website van de Jonge Academie.
De Jonge Academie
De Jonge Academie is een interdisciplinaire en interuniversitaire ontmoetingsplaats van jonge toponderzoekers en -kunstenaars met een eigen kijk op wetenschap, maatschappij, kunst en beleid. Via standpunten, opinies en evenementen over actuele thema’s wil zij bijdragen aan de publieke beeldvorming over wetenschap en aan het debat over wetenschapsbeleid, specifiek vanuit het perspectief van de jonge academicus en kunstenaar.
Onderzoek naar proefdiervrije methoden voor het testen van chemische stoffen
VUB-prof Mathieu Vinken coördineert prestigieus Europees project
Prof. dr. Mathieu Vinken, apotheker-toxicoloog verbonden aan het departement Farmaceutische en Farmacologische Wetenschappen van de VUB, neemt vanaf 1 mei voor een periode van 5 jaar de algemene leiding op zich van het ONTOX-project. Binnen dit ambitieus project, gesteund met een Europese subsidie van ruim 17 miljoen Euro, gaan 18 Europese en Amerikaanse partners op zoek naar innovatieve methoden om de veiligheid van chemische stoffen te evalueren zonder gebruik te maken van proefdieren.
Alvorens chemische stoffen, zoals geneesmiddelen, voedingsadditieven, cosmetische ingrediënten en pesticiden, op de markt kunnen gebracht worden, dienen zij eerst onderworpen te worden aan grondige testen om hun veiligheid te garanderen. Dat gebeurt traditioneel aan de hand van protocols die regulatorisch werden vastgelegd en die veelal gebaseerd zijn op het gebruik van grote aantallen proefdieren. Dergelijke aanpak wordt vanuit ethisch standpunt steeds meer bekritiseerd. Bovendien wordt bij deze aanpak aangenomen dat de verkregen resultaten bij de dierproeven relevant zijn voor de mens. Vooral in de farmaceutische sector is het is nu echter duidelijk geworden dat tot de helft van de dierproeven onbeduidend zijn voor de mens en dit wegens zogenaamde interspecies verschillen tussen mens en dier. Om deze redenen gaat vooral in de laatste 2 decennia wereldwijd geleidelijk meer aandacht uit naar het ontwikkelen en toepassen van proefdiervrije methoden ter evaluatie van de veiligheid van chemische stoffen.
