Prinses Astrid bezoekt prijswinnende VUB-onderzoekers
Op woensdag 5 oktober 2016 bezoekt Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Astrid de Campus Jette van de VUB. De Prinses zal uitgebreid kennismaken met de medewerkers en het onderzoek van de Research group of Pharmaceutical Biotechnology and Molecular Biology van Prof. Ann Massie en Pharmaceutical Chemistry and Drug Analysis van Prof. Ilse Smolders.
Het bezoek kadert in de toekenning van de Prijs Burggravin Valine de Spoelberch 2016 door de Geneeskundige Stichting Koningin Elisabeth, waarvan Prinses Astrid erevoorzitster is.
De ziekte van Parkinson is, na de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening. Een behandeling die de ziekte geneest of afremt bestaat echter nog altijd niet. Ann Massie en Ilse Smolders van het Center for Neurosciences van de Vrije Universiteit Brussel ontvingen onlangs de Prijs Burggravin Valine de Spoelberch ter waarde van 100.000 euro voor hun baanbrekende onderzoek naar toekomstige behandelingen van de ziekte.
Bij de ziekte van Parkinson treedt een verlies op van dopamine-producerende zenuwcellen in een hersengebied dat substantia nigra genoemd wordt. Een gebrek aan dopamine zorgt vervolgens voor de typerende Parkinson-gerelateerde motorische problemen. Een van de boosdoeners die bijdraagt aan het afsterven van deze zenuwcellen is glutamaat. Dat is een neurotransmitter: een stof die door zenuwcellen gebruikt wordt om signalen over te dragen. Een teveel aan deze stof kan echter tot neurodegeneratie leiden, oftewel het afsterven van de ‘dopaminerge’ zenuwcellen.
Mogelijke (mede)dader gevonden: systeem xc-
Het was lang een raadsel waar de schadelijke hoeveelheden glutamaat in de hersenen vandaan kwamen. Massie en Smolders hebben nu ontdekt dat het zogeheten cystine/glutamaat antiporter systeem xc- daar mogelijk een sleutelrol in vervult. Ontstekingen of oxidatieve stress kunnen ervoor zorgen dat dit systeem extra glutamaat gaat vrijgeven. De onderzoekers ontdekten dat muizen waarin systeem xc- door middel van genetische manipulatie is uitgeschakeld, veel minder vatbaar zijn voor neurodegeneratie. Bovendien bleken ze minder angstig te zijn en minder depressief gedrag te vertonen – belangrijke nevensymptomen van de ziekte van Parkinson.
Veelbelovende behandelingsstrategie, ook tegen epilepsie
Het onderdrukken van systeem xc- lijkt een veelbelovende strategie te zijn om de ziekte van Parkinson – evenals andere neurologische aandoeningen zoals epilepsie – bij de wortel aan te pakken. Massie wijst er wel op dat het onderzoek ‘nog altijd heel fundamenteel is, omdat er nog geen molecule bekend is waarmee we systeem xc- daadwerkelijk in patiënten kunnen blokkeren.’ Niettemin vormt de ontdekking een belangrijke stap in de richting van een behandelingsstrategie, zo oordeelt ook de Geneeskundige Stichting Koningin Elizabeth, die de prijs heeft toegekend.
